Rapor Süreci

1. Soru: Otizm Spektrum Bozukluğu tanısı almış bir bireyin ailesinin yasal ve sosyal haklardan yararlanabilmesi için yapacağı ilk şey ne olmalı?

Cevap: Öncelikle Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip bireyin tanıyı belgelendirilmesi gerekmektedir. İlk aşama çocuk psikiyatristi tarafından yapılacak muayene ve tanıdır. Sonrasında çocuk psikiyatrisi servisi bulunan, sağlık kurulu raporu vermeye yetkili devlet hastanesi ya da üniversite hastanesinden sağlık kurulu raporu çıkarılmalıdır.

2. Soru: Sağlık Kurulu rapor süreleri ne kadardır?

Cevap: Raporlar sürekli ya da belirli süreli olarak çıkmaktadır. Belirli süreli olan raporlarda süre bitiminde rapor yenilenmelidir. Süre bitene kadar rapor yenilenmesi yapılmamaktadır.

3. Soru: Sağlık Kurulu raporunda neler belirtilmektedir?

Cevap: Heyet raporunda tanı veya tanılar engellilik oranı ve süre belirtilmektedir. Aileler faydalanmak istedikleri hak doğrultusunda engelli sağlık raporunun arkasına eğitim, vergi indirimi vb. yerler işaretlenmektedir.

4. Soru: Her hak başvurusu için ayrı rapor gerekir mi?

Cevap: Birden fazla haktan yararlanılması için ayrı ayrı rapor çıkarılmasına gerek yoktur. Hastaneden "aslı gibidir" kaşeli çoğaltılarak aileye teslim edilmektedir.

5. Soru: Ailelerin engelli sağlık kurulu raporuna itiraz etme hakkı var mıdır?

Cevap: Evet vardır. Aileler itirazlarını il sağlık müdürlüğüne yaparlar, ikinci raporunda aynı çıkması halinde il sağlık müdürlüğü bireyi hakem hastaneye gönderir.

6. Soru: Engelli sağlık kurulu raporu için ücret ödenir mi?

Cevap: Hayır ücret ödemesi yapılmamaktadır.

7. Soru: Engelli sağlık kurulu raporu ne kadar sürede çıkar?

Cevap: Yönetmelik gereği başvurudan itibaren 20 gün içerisinde rapor teslim edilmektedir.

8. Soru: Engelli sağlık kurulu raporu hangi sağlık birimlerinden çıkarılabilir?

Cevap: Sağlık Kurulu raporu vermeye yetkili çocuk psikiyatristi bulunan hastanelerden çıkarılabilir. Raporların aslı veya aslı gibidir onaylı olanları geçerlidir.

 

Sağlık

1. Soru: Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip bireyler sağlık hizmetlerinden nasıl yararlanabilirler?

Cevap: 18 yaşına kadar genel sağlık sigortası kapsamında ücretsiz yararlanırlar.18 yaş üstü bireyler ailenin sigortasından ya da yoksa yeşil kart uygulaması yoluyla ücretsiz yararlanırlar.

2. Soru: Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip bireyler özel diş tedavi merkezlerinden yararlanabilirler mi?

 Cevap: Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip bireyler sevk olmadan da diş tedavileri hizmetini özel sağlık hizmeti veren kişi ve kurumlardan ücretsiz alabilirler. Diş tedavisi: 07.09.2009 tarihli bir genelge ile % 40 ve üzerinde engelli raporu bulunan kişiler diş tedavileri için tüm sağlık kurum ve kuruluşlarına veya serbest diş hekimlerine doğrudan başvurabileceklerdir. Genelgeye göre, lokal anestezi altında gerçekleştirilemeyen ve genel anestezi gerektiren durumlarda da, bu durum ve kişinin özür durumu belgelendirildiği takdirde sosyal güvenlik kurumundan masrafların karşılanması talep edilebilecektir. Ödemeler Tür Diş Hekimleri odası asgari ücret tarifesinde yer alan fiyatları tavan olmak üzere yapılan işleme ait fatura bedelini aşmamak şartıyla ödenecektir.

3. Soru: Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip bireylerin hastane ve sağlık birimlerinde muayene önceliği var mıdır?

Cevap: Evet muayene, tetkikler, vb. işlemlerde sıra önceliği bulunmaktadır.

Eğitim

1. Soru: Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip bireyler için eğitim hizmetlerinin önemi nedir?

Cevap: Otizm Spektrum Bozukluğu'nun bugün için geçerli bilimsel en etkili tedavi yöntemi özel eğitimdir.

2. Soru: Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip bireylerin eğitimi kaç yaşında başlamaktadır?

Cevap: Erken tanı ve eğitimin önemi nedeni ile hastane tanısı alındığı andan itibaren özel eğitime başlanılmasında fayda vardır.

3. Soru: Eğitim süreci nasıl başlamaktadır?

Cevap: Engelli sağlık kurulu raporu çıktıktan sonra aile ikametgâhının bulunduğu, eğer okul kaydı varsa okulun bağlı olduğu Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Rehberlik ve Araştırma Merkezi'ne (RAM) başvurmalıdır. Buradan alınacak Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporu doğrultusunda özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinden destek eğitimi almaya başlayabilir. RAM raporları 1 ya da 2 yıllık verilmektedir. Rapor 2 yıllık çıkmış ise 1. yılın sonunda değerlendirme yapılmaktadır. Rapor süresi bitiminde kurul kararıyla her yıl için yenileme yapılmaktadır.

Hastane raporunun süresi bitmeden aile RAM'a başvurursa RAM raporu yenilenmektedir.

4. Soru: Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporu doğrultusunda alınacak destek eğitimi ücretli midir?

Cevap: Destek eğitim ücretinin aylık 8 seans bireysel 4 saat grup eğitimi ücreti Maliye Bakanlığı'nca Milli Eğitim Bakanlığı'na aktarılan ödenekten karşılanmaktadır. Bunun üstünde alınan eğitim ücreti aile tarafından karşılanmaktadır.

5. Soru: Sigortası olmayan ailelerin çocukları da bu hizmetten yararlanabilir mi?

Cevap: Sosyal güvencesi olsun olmasın tüm Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip bireyler yararlanabilmektedir.

6. Soru: Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporu'na itiraz edilebilir mi?

Cevap: Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu'nun bir üyesi de ailedir. Ailenin itiraz etme hakkı bulunmaktadır.

7. Soru: Destek eğitimi dışında örgün eğitime Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip bireyin katılımı nasıl gerçekleşmektedir?

Cevap: Anaokuluna veya ilkokula kayıt doğrudan yaptırılabilir. Okul idaresinin Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip bireyi kaydetmeme gibi bir seçeneği bulunmamaktadır. Kayıt dönemine bakılmaksızın engelli bireylerin okul kaydı yapılmaktadır.

8. Soru: Kaynaştırma kararını kim verir?

Cevap: RAM'larca verilir. Rehberlik ve araştırma merkezinin kararı doğrultusunda kaynaştırma sınıflarında eğitim verilir. RAM'larca verilen raporlar okul idarelerini bağlayıcıdır.

9. Soru: Velilerin okul seçme hakkı var mıdır?

Cevap: Özel eğitim raporu olan Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip bireyler ikametgâh dışındaki okullara da nakillerini yaptırma seçeneğine ve hakkına sahiptir.

10. Soru: Kaynaştırma öğrencileri için nasıl düzenlemeler yapılmaktadır?

Cevap: Yönetmelik ve genelgeler gereği okul idaresi kaynaştırma öğrencisi ile ilgili her türlü ortamı sağlamakla yükümlüdür. Sınıfta oturacağı yerden sınav usulü de dahil alınacak önlemlerle ilgili yasal düzenlemeler 573 sayılı Özel Eğitim Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararnamede ve Milli Eğitim Bakanlığının 2008/60 sayılı genelgesinde mevcuttur. Kaynaştırma öğrencilerinin bireysel eğitim planlarını hazırlama sorumluluğu resmi okul öğretmenlerine aittir.

11. Soru: Merkezi sınav sisteminde nasıl düzenlemeler mevcuttur?

Cevap: Önceden RAM'lara başvurmak suretiyle öğrencinin özelliklerine uygun gerekli sınav önlemleri alınır.

12. Soru: Halk Eğitim Merkezleri'nden nasıl yararlanılabilir?

Cevap: Engellilere yönelik Halk Eğitim Merkezleri'nde çeşitli mesleki eğitim programları düzenlenebilmektedir. Bu hizmetten faydalanan % 40 ve üzeri engellilerden, herhangi bir ücret alınmamaktadır.

İstihdam

1. Soru: Eğitim sonrası süreçte Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip bireylerin istihdam süreçleri nasıldır?

Cevap: Kamu ve özel sektörde engellilik kontenjanları kapsamında çalışabilir durumda olan OSB'li bireyler istihdam edilebilir. Ancak gelişimlerine uygun ve korumalı işyerlerinde çalışmaları sağlanmalıdır. Engelli bireyleri istihdam eden firmalara devlet tarafından çeşitli teşvikler verilmektedir.

Emeklilik

 

1. Soru: Çalışabilir durumda olan Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip bir bireyin emeklilik şartları nelerdir?

Cevap: % 80 engellilik oranı ile 15 Yıl süre 3960 gün prim ödeme , % 40 engellilik oranı ile 18 yıl süre 4680 gün prim ödeme koşulu ile emeklilik hakkı kazanabilmektedirler.

2. Soru: Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip birey ailesi erken emeklilik hakkına sahip midir?

Cevap: Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip birey annesi 01.10.2008 tarihinden sonrası için 4 yıla 1 yıl oranında erken emeklilik ve prim yeterliliği hakkına sahiptir. Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip birey babalarının erken emeklilik hakkı ile ilgili çalışmalar sürdürülmektedir.

Araç Alımı

1. Soru: Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip birey ailesine taşıt alımında ne gibi haklar sağlanmaktadır?

Cevap: Otizm Spektrum Bozukluğu oranı dışında ek özür ilavesi ile rapor oranı % 90 olan Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip birey aileleri taşıt alımlarında ÖTV vergisinden ve yıllık motorlu taşıt vergisinden muaftır. Alınan araç Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip birey üzerine kaydedilir. 5 yıldan önce satılması halinde ÖTV ödenir. Bu araçları Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip bireylerin 3.dereceye kadar akrabaları kullanabilir.

Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip birey adına kayıtlı araçlar engelliler için ayrılmış park yerlerinden öncelikli ve ücretsiz olarak faydalanır.

Vergi İndirimi – Vergi İstisnası                      

1. Soru: Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip birey ve ailelerinin diğer vergi indirim ve istisnası hakları nelerdir?

 Cevap: Kendisi engelli veya bakmakla yükümlü engelli olan ücretli çalışan veya serbest meslek erbabı kişiler engel derecelerine göre % 40 (1.derece) % 60 (2. derece) % 80 (3.derece) olarak değerlendirilerek gelir vergisi indiriminden yaralanabilirler. Eğitim vb. amaçlı engelli bireyin ihtiyacı olan araç gereç alımlarında K.D.V. den muaftırlar. Engelli birey üzerine kayıtlı 200 metrekareyi geçmeyen tek konut içinde emlak vergisi muafiyeti uygulanmaktadır.